کریسمس همان جشن خوش و آب رنگیست که هر سال اواسط فصل زمستان برگزار میشود؛ درختهای کاج تزئین شده، ریسههای نورانی، پیرمرد مهربانی که لباسی قرمز به تن کرده، هدیههای هیجانانگیز و بوی شیرینیهای داغ کرهای و زنجبیلی…
کریسمس، جشن تولد عیسی مسیح است و هر ساله میلیونها نفر در سراسر جهان آن را به عنوان شروع سال نو، جشن میگیرند. اما حالا، شکل برگزاری این جشن بزرگ و جلوه جالب و به یاد ماندنی آن، حتی غیر مسیحیان بسیاری را راغب به برگزاری این جشن کرده اما واقعا تاریخچه جشن کریسمس چیست و از چه زمانی به وجود آمده است؟
در ادامه با ما همراه باشید . قصد داریم تا در این مطلب همه چیز درباره کریسمس و آداب آن را به شما معرفی کنیم.
کریسمس یعنی چه ؟
کریسمس یکی از مقدسترین روزهای سال برای مسیحیان و تولد عیسی مسیح است. چیزی که از این جشن کریسمس به نسل فعلی رسیده، ترکیبی از فولکلورها و آداب کلیسایی محسوب میشود و بیشتر جشنی بینالمللی با درون مایه مذهبی به شمار میآید.
بسیاری جشن سال نو را با کریسمس اشتباه میگیرند اما این دو جشن با هم متفاوتند. کریسمس، جشنی نمادین برای بزرگداشت تولد حضرت مسیح است و سال نو، روز پایان سال قبل و آغاز سال نو محسوب میشود؛ شروع سال نو در فرهنگهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارند.
چرا کریسمس را جشن می گیرند ؟
برای بسیاری از اقوام اروپایی مثل مردم اسکاندیناوی، زمستان زمان شادی و پایکوبی محسوب میشده و جشن انقلاب زمستانی، بهانهای برای قدردانی از بازگشت خورشید و پیش درآمدی باشکوه برای نزدیک شدن به موسم بهار بوده و هست. در این موسم، مردم اسکاندیناوی آتش روشن میکردند و دور آن جمع میشدند و تا سوختن آخرین قطعه چوب، جشن میگرفتند و این کار را خوش یمن تلقی میکردند.
با ظهور مسیحیت و کشمکشهای مختلف پیروان این دین با هم، قرنها برگزاری جشن کریسمس و شیوه برگزاری آن، محل بحث و جدل بود تا این که آمریکای نوین قرن ۱۹ این جشن را از یک کارناوال پر سروصدا به یک جشن خانواده محور تبدیل کرد.
آیا کریسمس واقعا تولد عیسی مسیح است ؟
کریسمس جشنی بر پایه ارزشهای مسیحیت است اما از آنجایی که تاریخ تولد حضرت مسیح کاملا مشخص نیست و هنوز هم زمان ولادت ایشان محل بحث و شبهه است؛ تقریبا روز کریسمس، روز واقعی تولد حضرت مسیح نیست.
هر چه بیشتر به تاریخ این جشن و پیدایش آن بنگریم، متوجه خواهیم شد که کریسمس یک جشن کاملا مذهبی نیست و تنها بهانهای برای برابری بخشهای مختلف جامعه و با هم بودن خانوادهها بوده است. البته هنوز هم این جشن بزرگ و مهم است و هر کجا که باشید؛ در خارج از خانه و در هر کجای جهان میتوانید کریسمس امسال را باشکوه برگزار کنید.
کریسمس در چه تاریخی برگزار می شود ؟
این مراسم در روز ۲۵ دسامبر هر سال توسط مسیحیان کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس برگزار میشود. این جشن ۱۲ روزه است و تا ششم ژانویه ادامه دارد. کریسمس ۲۰۲۲ هم با روز ۴ دی ۱۴۰۰ مصادف شده است.
بد نیست بدانید که مسیحیان برخی از کشورها مثل اوکراین و روسیه بر اساس گاهشمار یولیانی، در روز هفتم ژانویه (۱۷ دی) را به عنوان کریسمس واقعی جشن میگیرند. همچنین، برخی از مسیحیان، جشن عید پاک را مهم ترین رویداد مسیحی میدانند اما مردم برخی نقاط مثل آمریکا، جشن کریسمس را مهمتر از دیگر اعیاد تلقی میکنند.
بابانوئل که بود و چه کرد ؟
پیرمردی مهربان با لبخندی گرم که لباسی قرمز با سرآستینهای پشمین سفید به تن و کلاهی قرمز رنگ با منگولهای سفید و نرم به سر دارد. در حالی که کیسهای پر از هدایا بر پشت اوست، سوار به ارابهای پرنده که چند گوزن شمالی آن را به پشت میکشند، میشود. این تصویر بابانوئل در ذهن همه ما است.
بابانوئل، لقبی است که قدیسی به نام سنت نیکولاس با آن شناخته میشود. نیکلاس از آن دسته انسانهای نیک روزگار بوده که بیشتر داستان زندگی او در عبادت، کمک و مهربانی به مردم خلاصه میشود.
از طرفی دیگر، فردی به نام بابانوئل، مردی ثروتمند بود که تمام داراییهای خود را به فقرا و افراد نیازمند بخشید.
نیکلاس، با تقبل هزینه جهیزیه سه دختر، آنها را از اتفاقات ناگواری که در انتظارشان بود، نجات داد. او سکهها را داخل جوراب میگذاشت و آن را از طریق دودکش منزل این دخترها، به دستشان میرساند. جهیزیه دو دختر بزرگتر به این شکل تهیه شد تا این که پدر دخترها، به انتظار نشست و بالاخره با نیکلاس دیدار کرد. با این که او از پدر دخترها درخواست کرد که هویت او را برملا نکند اما بعد از مدتی آن مرد داستان نیکولاس را برای همه بازگو کرد.
از آن زمان به بعد، مردم از ترکیب شخصیت این دو نفر، کاراکتری به نام بابانوئل به وجود آوردند و هر زمان که کسی به صورت ناشناس کمکی میکرد؛ آن را به بابانوئل نسبت میدادند.
به این صورت، شخصیت تلفیقی بابانوئل وارد فرهنگ عامه مردم شد و از آن زمان به بعد، هر سال در ایام خاصی مثل کریسمس، به شکل پر رنگی از آن یاد میشود.
آداب برگزاری جشن کریسمس
همه ما تا حدودی درباره کریسمس، اطلاعات داریم. در این روز، در هر خانه یک درخت نراد یا کاج را تزئین میکنند، غذاهایی مخصوص میخورند، منتظر بابانوئل میشوند و به یکدیگر به این بهانه کادویی به رسم یادبود هدیه میدهند.
اما آداب برگزاری کریسمس، کمی خاصتر است. در ادامه این رسوم را با هم بررسی میکنیم.
برگزاری جشن ظهور و آداب آن
بسیاری از مسیحیها، از ۴ هفته و ۴ یکشنبه قبل از رسیدن کریسمس با رفتن به کلیسا و خواندن موسیقی مخصوص مذهبی، روزه گرفتن و شمع روشن کردن، به استقبال کریسمس میروند.
در جشن ظهور، آداب خاصی اجرا میشود و تمامی کلیساها برای پذیرایی از مردم، آمادهاند. در این جشن، شمعهایی که بر روی آنها چهار خط حک شده (به نشانه چهار یکشنبه قبل از کریسمس) را از شب قبل از کریسمس روشن میکنند و باقی ماندههای آن را روز بعد میسوزانند.
نکته جالب دیگری که درباره جشن ظهور وجود این است که تزئینات کلیسا برای این جشن کاملا به رنگ بنفش و آبی، تغییر رنگ میدهند. البته بعضی از کلیساها، به خاطر بزرگداشت حضرت مریم، کلیسا را با رنگ مریم گلی تزئین میکنند.
تزئینات مخصوص کریسمس
تزئینات کریسمس، کاملا منحصربهفرد و خاص هستند؛ طرحی از آمیختگی طبیعت با سمبلهای زیبای انسانی. این تزئینات شامل موارد زیر میشوند:
گویهای تزئینی: گویهای سبز، نماد طبیعت، گویهای قرمز نمادی از خون مسیح و گویهای طلایی، سمبلی از ثروت هستند.
حلقه پشت در: مردم در این ایام پشت درهایشان، حلقهای گیاهی و سر سبز به یاد تاج عیسی مسیح میآویزند، جورابهایی از شومینه برای دریافت کادو از بابانوئل آویزان میکنند، درختی به یاد نیاکان خود در گوشهای از خانه قرار میدهند و پای آن، هدیهای برای عزیزانشان میگذارند.
درخت کریسمس: درخت یکی از نمادهای مهم و همیشه سبز این جشن است. برای همین، از درختهای همیشه سبزی مثل درخت کاج استفاده میشود. درخت کریسمس را با استفاده از گویهای رنگی شیشهای، ریسههای نور، روبانهای سبز و قرمز، آبنباتهای عصایی و شیرینیهای زنجبیلی و تک ستارهای به عنوان نمادی از تولد حضرت مسیح، تزئین میکنند.
این که اولین بار درخت کریسمس چه زمان و توسط چه کسی استفاده شده، اطلاعاتی در دست نیست اما به هر حال این درخت هیچ وقت از تزئینات مخصوص این جشن حذف نمیشود.
سرود کریسمس
کریسمس، عیدی پر از موسیقی است؛ سرودهایی مذهبی که توسط اسقفهای اعظم سروده شدهاند یا موسیقیهای مدرنی که نسل جدید به افتخار آن سرودهاند.
جینگل بلز (Jingle Bells)، ونی ردمپتور جنتیوم (Veni redemptor gentium) به معنای من نجات دهنده هستم یا کود ناتوس اکس پرنتیس (Corde natus ex Parentis) به معنای تولد یافته از قلب خانواده، بعضی از معروفترین سرودهای مخصوص کریسمس هستند.
خوراکی های کریسمس
به بخش خوشمزه جشن، غذاها و خوراکیهای کریسمس میرسیم. در هر کشوری، خوراکیهای مخصوصی برای این جشن سرو میشود اما خوراکیها و شیرینیهایی مثل نان زنجبیلی، کیک میوهای ، پودینگ، کلوچه، دسری به نام بوش دو نوئل (Bûche de Noël)، خوراک بوقلمون، نان اِگناگ (Eggnog) و آبنباتهای عصایی، بسیار پرطرفدارند.
هدیه های کریسمس
در این جشن هر کسی بنابر خواست خود، هدیهای به عزیزانش میدهد. البته با دیدی سنتیتر، باید بگوییم که هدیه دادن وسایلی مثل نان، نعنا و طلا به عنوان هدیه کریسمس، بسیار خوشیمن تلقی میشود.
نمایش تولد مسیح
یکی از دیگر کارهایی که جزئی از آداب برگزاری کریسمس به حساب میآید؛ برگزاری نمایش تولد عیسی مسیح است. در این نمایش که بیشتر در کشورهایی مثل اسپانیا، آلمان، مکزیک و فرانسه اجرا میشود، صحنه تولد عیسی مسیح را بازسازی میکنند.
خرافات جالب درباره کریسمس
درباره کریسمس، داستانهای جالبی وجود دارد. برخی از آنها خرافه و برخی دیگر، داستانهایی جالب برای شنیدن هستند. در ادامه بعضی از جالبترین داستانها و خرافهها درباره این جشن را با هم میخوانیم.
- اگر کسی در روز کریسمس به دنیا بیاید؛ او بسیار فردی بسیار خوش شانس خواهد بود.
- تزئینات کریسمس را قبل از روز دوازدم جمع نکنید! در غیر اینصورت، تا پایان سال بدشانسی با شما خواهد بود.
- در روز کریسمس به کسی کفش هدیه ندهید چون ممکن است که او با همان کفشها شما را ترک کند!
- میخواهید سالی عالی را سپری کنید؟ روز کریسمس به هر خانهای که میریود؛ با صدای بلند بگوید: سلام پدر کریسمس!
- شب قبل از کریسمس یک سیب بخورید و کل سال را سلامت باشید.
- در شب کریسمس، گیاه خاس در خانه نگه دارید. با این کار، ارواح ناپاک و جادوگران از شما دور میمانند.
- شب قبل از کریسمس، شمع روشن کنید و نگذارید که تا روز جشن خاموش شود زیرا بدشگون است.
آرزو کنید …
کریسمس حالا جشنی بدون مرز و بهانهای برای شادی و با هم بودن است. در این جشن برابری موج میزند و زندگی به گرمی به همه سلام خواهد کرد. میگویند که آرزوهای شب کریسمس برآورده میشوند؛ پس در هر کجا که هستید برای زمین، صلح و فردایی روشن آرزو کنید.
جشنهای کریسمسی در همه جای جهان و از جمله ایران هم برگزار میشوند و میتوانید با خرید بلیط هواپیما از آیدا فلای و ترتیب دادن برنامه سفر، اینبار کریسمس را متفاوتتر از همیشه تجربه کنید.
